Toneelstukken, opgevoerd door de leerlingen van het Gymnasium Aloysianum (1754-1761).

HERZIENING
Een paar dagen geleden had ik een blog gepost met dezelfde titel.
Die bijdrage heb ik verwijderd omdat de tekst hieronder vollediger is.
HERZIENING

Bij de vertaling van de jaarbrieven zijn er interessante zaken op ons pad gekomen, die geen plaats in het boek gekregen hebben. Daar zijn verschillende redenen voor geweest: te omvangrijk of buiten het bestek van het boek vallend.

Toneelstukken door de leerlingen van het Gymnasium Aloysianum.
Elk jaar werd eind augustus voor een breed publiek een treurspel opgevoerd. Na afloop hiervan werden de prijsboeken (praemia, göldene Bücher) uitgereikt.

In de jaarbrieven worden de eerste 8 toneelstukken (1754-1761) genoemd. En in de loop van deze 8 jaren worden er steeds minder woorden aan gewijd. Vanaf 1762 worden de toneelopvoeringen helemaal niet meer vermeld in de jaarbrieven.
Hieronder staan de vermeldingen in de jaren 1754-1761.
Onderaan volgt een overzicht met informatie over alle toneelstukken in de periode 1754-1774 en 1777, 1782 en1785.

Jaarbrief van 1754:

Het aan het eind van het schooljaar opgevoerde toneelspel oogstte een niet alledaags applaus. Deze nieuwigheid hier op deze plek liet van overal vandaan meer mensen komen dan verwacht. Het speet ons heel erg dat de ruimte zo klein was dat ze maar een vierde deel van de mensen kon herbergen. Op het toneel werd heilige Aloysius als overwinnaar van de wereld, het vlees en de duivel opgevoerd. Elk speelde zijn personage zo goed en passend dat alle toeschouwers niet alleen vol bewondering waren, maar ook stomverbaasd waren dat ze bij jongeren, of liever kinderen, die voor het eerst op de planken stonden, een zo vlotte en sierlijke opvoering, mimiek en uitspraak zagen en hoorden.

Jaarbrief van 1755:

Op het toneel werd heilige Lucia, maagd en martelares, beschermheilige van kerk en staat, opgevoerd en dit bracht zulke emoties bij de toeschouwers teweeg, dat veel mensen overvloedig gehuild hebben.

Jaarbrief van 1756:

Ze voerden heilige Barbara, maagd en martelares, door haar eigen vader afgeslacht, op. Dit viel erg in de smaak door de spelers én door de fraaie kostumering.

Jaarbrief van 1757:

De tragedie die aan het eind van het jaar opgevoerd is, had Sapor gewaarschuwd door de engel als onderwerp

Jaarbrief van 1758:

De tragedie die op het eind van het jaar is opgevoerd, Mauritius, keizer van de Oost, is door de zeer talrijke toeschouwers met grote instemming begroet, vanwege de meesterlijke acrobatiek en vanwege de komedie die grappig gespeeld is.

Jaarbrief van 1759:

... na het einde van de tragedie Darius Codomanus, die met veel instemming opgevoerd was, ...

Jaarbrief van 1760:

De tragedie op het eind, Emmanuel Sosa, verdiende, en kreeg, applaus.

Jaarbrief van 1761:

... na het einde van de tragedie Bertulphus en Ansberta die met veel instemming opgevoerd was, ...

Elk jaar werd er een brochure gedrukt met de titel, de beschermheer/vrouwe en de korte inhoud van het stuk.
Alle brochures zijn in het Duits, behalve de compleet Nederlandstalige van 1777, 1782 en 1785 .
De titelpagina's van 1754-1760 zijn in het Latijn.
De korte inhoud van 1754 en 1755 is in het Duits en in het Latijn.
De korte inhoud van 1764-1765 en 1770-1774 is in het Duits en in het Nederlands.
In 1754-1760 is de rolverdeling met de namen van de leerlingen afgedrukt.
Vanaf 1759 zijn de toneelopvoeringen opgedragen aan de paltsgraaf, Karel Theodoor, en zijn vrouw, Maria Elisabeht. In 1754 betrof dat J.A. de Lauwere, in 1755 J.J. van Willigen, in 1756 A.J. van der Geest, in 1757 J.F. van Willigen en M.E. van Willigen - Van den Broeck en in 1758 J.P. van Speyart van Woerden en H.Th. van Speyart - Van Houml;vel.
In een aantal jaren werd er ook een blijspel opgevoerd, aansluitend aan het treurspel.

Tom Gribnau heeft deze brochures gefotografeerd.
Deze foto's staan hier als pdf: kleur (624 Mb) en grijstinten (268 Mb).
Het convoluut bevindt zich nu in het BHIC.

Overzicht met de titels van de opvoeringen. Tussen [...] het paginanummer in het pdf- bestand.

1754 [1] - Aloysius, victor mundi, carnis et daemonis
1755 [5] - Lucia, virgo et martyr
1756 [9] - Barbara, virgo et martyr a proprio parente trucidata
1757 [11] - Sapor monitus, das ist der Hochmuth Sapors gedampset
1758 [13] - Mauritius, Orientis imperator
1759 [17] - Darius Codomanus, Persarum rex
1760 [21] - Emmanuel Sosa cum Eleonora conjuge et filiis Vincentio et Bertrando
1761 [27] - Bertulfus und Ansberta. Ein wahres Muster der ehelichen Liebe
1762 [31] - Zayre und Orosman
1763 [35] - Iphigenia
1764 [39] - Banise
1765 [44] - Triumphirendes Christenthum in dem Blut-zeygen Polyeuctes
1766 [48] - Die gekrönte Unschuld in der heiligen Genoveva
1767 [52] - Esther
1768 [56] - Maximian
1769 [60] - Catharina
1770 [64] - Eustachius
1771 [68] - Sennacherib
1772 [72] - Lysimachus
1773 [76] - Cyrus
1774 [94] - Joseph

1777 [81] - Titus. Liefde en Lust van 't menschelyk Gesclagt
1782 [86] - Merope
1785 [90] - Kodrus