donderdag 10 oktober 2019

Openbare presentaties, verzorgd door de leerlingen van het Gymnasium Aloysianum.

Bij de vertaling van de jaarbrieven zijn er interessante zaken op ons pad gekomen, die geen plaats in het boek gekregen hebben. Daar zijn verschillende redenen voor geweest: te omvangrijk of buiten het bestek van het boek vallend.

Tijdens een openbare presentatie in augustus (op een andere dag dan de toneelopvoering) lieten leerlingen horen en zien wat ze geleerd hadden bij aardrijkskunde en kosmografie (de wereldbol), geschiedenis (bijbelse, kerkelijke, klassieke en moderne), mythologie, rekenen (ook breuken en percentages).

Jaarbrief van 1755:

Ook wilde [Jacobus Johannes van Willigen] leerlingen uit de afzonderlijke klassen, die het allerbeste gepresteerd hadden bij aardrijkskunde, mythologie, kerkgeschiedenis en bijbelse geschiedenis, prijzen geven. Dit openbare optreden, waarvoor alle hoger opgeleiden uit de stad en verschillende pastoors en geestelijken van buiten gekomen waren, viel niet alleen in goede aarde, maar liet de toehoorders die zelf ook vragen stelden en de vlotte antwoorden van de jeugd niet genoeg konden prijzen, ook in verwondering achter.

Jaarbrief van 1756:
Allen hebben met vrucht en goedkeuring een kroon gezet op het schooljaar. Ze hebben een bijzonder applaus gekregen toen ze weer in het openbaar een voorbeeld van de wereldse geschiedenis hebben gegeven, en wel over Caesars oorlogen met de Helvetiërs, de Germanen en de Belgen. Hetzelfde met aardrijkskunde, wiskunde, poëzie en mythologie. Dit gold de derdeklassers. De tweedeklassers: bijbelse geschiedenis vanaf aartsvader Joseph tot koning Saul. En de eersteklassers: vanaf de schepping van de wereld tot aan aartsvader Joseph. De toeloop van hoger opgeleiden was nog groter dan het voorgaande jaar.

Jaarbrief van 1757:
We hebben volgens de gewoonte de studie van de wereldse geschiedenis en die van de bijbelse geschiedenis verdeeld over de afzonderlijke klassen. Hieraan zijn onderdelen van aardrijkskunde en wiskunde toegevoegd. In al deze vakken hebben de jongeren een glashelder voorbeeld van wetenschap gegeven onder groot applaus van de mensen van buiten.

Jaarbrief van 1758:
De schooljeugd heeft tijdens het jaar op de gewone wijze per jaarlaag een proeve van bijbelse geschiedenis, aardrijkskunde en mythologie gegeven, in het openbaar op 11 augustus, in tegenwoordigheid van verscheidene hoger opgeleiden van buiten, die hun bewondering met applaus te kennen gaven.

Jaarbrief van 1760:
... ons gymnasium Aloysianum ... bloeide ... en gaf ... ook aan het eind van het schooljaar een proeve van geschiedenis, jaartallen, wiskunde, aardrijkskunde en astronomie onder openlijke bijval van de aanwezige heren van buiten.


Elk jaar werd er een brochure gedrukt voor deze dag ('s morgens vanaf negen uur, na de lunch vanaf twee uur / mane hora nona, a prandio hora secunda). De brochures waren in het Latijn (bovenbouw) en het Duits (onderbouw) geschreven. In 1767 is de brochure helemaal in het Duits; in 1769 en 1771 compleet in het Nederlands; vanaf 1772 in het Latijn en Nederlands.
De brochures van de jaren 1755-1760 vermelden de namen van de leerlingen die de presentaties geven. Ze komen uit de naaste omgeving (Escharen, Grave, Herpen, Niftrik, Ravenstein, Schayk, Velp, Volkel, Zeeland, etc) maar ook van verder weg (Amsterdam, Arnhem, Den Bosch, Den Haag, Dordrecht, Leiden, Nijmegen, Noordwijjkerhout, Sint Oedenrode, Osnabruck, Rotterdam, Utrecht, Xanten, Zwolle, etc).

De presentaties dienden ook de public relations: de brochure van 1767 is daar heel duidelijk in.

    Parafrase: Korte samenvatting van de wetenschappen waarop de school zich dit jaar, naast de gewone schoolvakken, heeft toegelegd. Hiervan geeft de edele, hoog-edele en uitgelezen jeugd onder leiding van de paters Jezuïeten in Ravenstein een proeve van bekwaamheid. Augustus 1767.


     Parafrase: Ons onderwijs richt zich er hoofdzakelijk op om onze jeugd niet alleen voor Latijn maar voor alle wetenschappen die normaal gesproken als zinvol en nuttig beschouwd worden, enthousiast te maken. Daarom hebben we ons toegelegd op de wereldgeschiedenis, de algemene rekenkunde en algebra, en de complete kennis van de aarde. Iedereen moet kunnen zien dat de tijd die hieraan gespendeerd is, niet ten koste gaat van het Latijn: de twee laagste klassen geven hun presentaties in het Duits en de andere in het Latijn.


Tom Gribnau heeft deze brochures gefotografeerd.
Deze foto's staan hier als pdf: kleur (624 Mb) en grijstinten (268 Mb).
Het convoluut bevindt zich nu in het BHIC.

Overzicht met de brochures. Tussen [...] het paginanummer in het pdf-bestand.
1755 [98]
1756 [100]
1757 [106]
1758 [114]
1759 [121]
1760 [129]
1761 [135]
1762 [137]
1763 [139]
1764 [141]
1765 [143]
1766 [145]
1767 [149]
1769 [153]
1771 [157]
1772 [162]
1773 []166
1774 [171]
1785 [173]
1793 [174]
1794 [178]

Geen opmerkingen:

Een reactie posten